TR
 
EN
 
Hakkında | Amaç ve Kapsam | Etik İlkeler ve Yayın Politikası | Yazım Kuralları | Değerlendirme Süreci | Editör, Yayın ve Danışma Kurulu | Dizin | İletişim
 
1. SAYI
2. SAYI
3. SAYI
4. SAYI
5. SAYI
6. SAYI
7. SAYI
8. SAYI
9. SAYI
10. SAYI
11. SAYI
12. SAYI
13. SAYI
14. SAYI
15. SAYI
16. SAYI
17. SAYI
18. SAYI
19. SAYI
20. SAYI
21. SAYI
22. SAYI
23. SAYI
 
 
9. SAYI // DÄ°JÄ°TAL SOSYOLOJÄ°

DİVAN KALEMİ

Sosyoloji, söyleyecek sözü olan için kavramlarını yalnızca büyülü hale getirmekle kalmaz mekân ve zaman gibi insanı baÄŸlayan unsurları kendi sınırları içinden çıkarmaya/taşırmaya zorlar. Sözünün erimini yaÅŸadığı zaman ve mekanla sınırlamadan yarına ve yeni baÄŸlamlara dair tahayyüllerle zenginleÅŸtirebilen sosyologlar, sosyoloji yapma tarzlarını da bizatihi belirleme imkânına sahip olabileceklerdir. Bir asırlık sosyoloji geleneÄŸimizin henüz “okullaÅŸama”mış olduÄŸu düÅŸünüldüÄŸünde socius merkezli çalışmaların önemi daha da artmaktadır. Türkiye’de klasik sosyolojik ilgi, Batı merkezli paradigmalara dayanmış olsa da toplumsal deÄŸiÅŸimlerin küresel ölçekteki güçlü etkisi bu paradigmaları sarsmış görünmektedir. Aynı ÅŸekilde sosyolojik düÅŸünme tarzlarımızı belirleyen kavram ve yöntemler Batı refleksli de olsa yeni dijital dünya bu refleksleri çoktan esnetmiÅŸ durumdadır. Öyle ki büyük anlatılardan postmodern çözümlemelere kadar geniÅŸ bir aÄŸa sahip sosyolojik miras, artık siber alanlarda kendisini yenilemek durumundadır. Yani internetin saÄŸladığı sanal dünyaya özgü toplumsallıklar, teori ve metodolojik açılımlarla geniÅŸlemek zorundadır. Sosyal medya aracılığıyla sosyolojik düÅŸünmenin deÄŸiÅŸmesi gerektiÄŸi düÅŸünüldüÄŸünde dijital olana dair farklı bir dilin inÅŸa edilmesi de elzemdir. Sosyoloji ne kadar dijital ya da dijital olanın sosyolojisi nasıl yapılır? gibi sorular etrafında ÅŸekillenen Divanının bu sayısında, ilk olarak toplumsal olanla sanal olan arasında büyüyen bir ekrandan söz etmekte Zülküf Kara. Makalesinde ekranın baÅŸtan çıkarıcılığını dijital sosyolojinin imkânı ile birlikte düÅŸünmeye çalışan Kara, atılan bir tweet ile bizim onu analiz etme hızımız arasında hayli mesafe olduÄŸunu vurgulamaktadır. Ayrıca dijital sosyoloji kavramsallaÅŸtırmasına dikkat çekerek tahayyül etme tarzımızın hızla deÄŸiÅŸmesi gerektiÄŸini belirtmektedir. Åžentürk ise internetin toplumsal bir metin gibi okunması gerektiÄŸi fikrinde. Çevrimiçi birlikteliklerin sanal toplulukları yarattığını belirten yazar, dikizleme kültürünün temel sosyal bileÅŸenlerden biri haline geldiÄŸine dikkat çekerek yeni bir “dijital devrim”le karşı karşıya olduÄŸumuz kanısında. Ekranın baÅŸtan çıkarıcılığını dokunma krizine yoran YücedaÄŸ, internetin merkezsiz, başı ve sonu olmayan aÄŸ yapısının teorileÅŸtirilmesinde Deleuze’ün “rizom” kavramının iÅŸlevselliÄŸi ve internetin rizomla olan benzerlik ve farklılıklarını tartışmaktadır. Siber alanda da olsa toplumun olduÄŸu yerde iktidardan söz etmesek eksik kalırdı. Ebru Diken, dijital gözetim ve yeni medya toplumsallığını; oyun, büyülenme ve birey-kaçıklık metaforları eÅŸliÄŸinde tartışmaktadır. Yeni iletiÅŸim teknolojilerinin dijital bir kimlik yaratma yönünde önemli bir iÅŸleve sahip olduÄŸu hatırlatan Devrim Ertürk ise kimlik atıflarının yeni yaÅŸam alanlarımızı doÄŸurduÄŸundan ÅŸüphe duymamaktadır. KimliÄŸin dijital sınırları mı? Belki. Kuramsal ve kavramsal düzeyde yol çizgileri belirleyen dijital sosyoloji elbette metodolojik olarak da perspektiflerini belirlemek durumundadır. Dolayısıyla dijital olan ile dijital olmayan toplumsallık arasındaki iliÅŸkilerden yola çıkarak, sosyolojide dijital yöntemlerin ne kadar yeni ve ne kadar tanıdık olduÄŸunu tartışmaya açmak gerekmektedir. Büyük Veri ve Dijital Etnografi üzerinde bu yöntemlerin hem önceki yöntemlerle kurdukları iliÅŸki hem de toplumsallığı anlama çabaları inceleyen GüneÅŸ, dijital yöntemler konusunda önemli “veriler” sunmaktadır. Verileri toplama, sunma ve analiz etme elbette ki bir akademik etikle mümkün olacaktır. Mutlu Binark ve çalışma ekibi saha çalışmasına katılan araÅŸtırmacılar ve uzmanların görüÅŸlerini temel alarak, Türkiye’de yürütülen sosyal medya araÅŸtırmalarında bazı etik sorunların varlığı tespit etmiÅŸlerdir. Dijital alanın önemli verilerinden biri haline gelen Periscope Ä°nstagram’ın bir mahremiyet tartışması yarattığını belirten Yurdigül ve ElitaÅŸ, sosyal Medya, mekan ve beden konuları baÄŸlamında bir kavramsal çerçeve oluÅŸturarak, mahremiyet ve voyörizm konusunu literatür taraması yöntemi kullanarak ele almaktadırlar. Sosyal medyanın Ä°nstagram ve Periscope gibi uÄŸraklarının yanında dijital oyunlar da önemli bir yer tutmaktadır. Gülsoy’a göre dijital oyunlar, sanal ya da gündelik hayatla etkileÅŸim içerisinde yarı sanal düzlemlere kuruludurlar. Bu düzlemler ise oyuncunun benliÄŸini sergilediÄŸi bir alana dönüÅŸmektedir. Benlik demiÅŸken Vehbi Bayhan, sosyal medya ortamında yeni bir “Ben Nesli”nden söz etmekte. Sosyal medya kullanma alışkanlığı ile narsistik kiÅŸilik özellikleri arasında sıkı bir iliÅŸkiden bahseden Bayhan iliÅŸkilerin yüzeyselliÄŸine dikkat çekmektedir.

İÇİNDEKİLER

 5 Divan Kalemi I Dosya Editörü
7 DOSYA: DÄ°JÄ°TAL SOSYOLOJÄ°
 
9 Dijital Sosyoloji I Zülküf Kara
21 Yeni Toplumsal Bir Metin Olarak Ä°nternet I Ünal Åžentürk
45 Dijital Dünyaya Teori Biçmek: Rizomatik BaÄŸlantılar I Ä°brahim YücedaÄŸ
61 Dijital Gözetim ve Yeni Medya Toplumsallığı Oyun (Game), Büyülenme (Captivation) ve Birey-Kaçlık (‘Dividuality’) I Ebru Thwaites Diken
73 Dijital KimliÄŸi “Sınırlı” DüÅŸünmek I Devrim Ertürk
87 Dijital Sosyoloji ve Metodoloji: Ne Kadar Yeni, Ne Kadar Tanıdık? I Z. Nurdan Atalay GüneÅŸ
101 Sosyal Bilim AraÅŸtırmalarında Türkiye’de Veri EtiÄŸi Politikası: Sosyal Medya Ortamlarından Veri Toplanması I Mutlu Binark - Haydar Yalçın - Åžule KarataÅŸ - TuÄŸrul Çomu
129 Voyörizm ve TeÅŸhircilik BaÄŸlamında Sosyal Medyanın Mahremiyet Sorunu: Ä°nstagram ve Periscope ÖrneÄŸi I Yusuf Yurdigül - Türker ElitaÅŸ
149 Bir Uyarlama Denemesi: Dijital Oyunlarda Sahne I Sait Gülsoy
165 Ä°nternet, Sosyal Medya ve Narsisizm I Vehbi Bayhan
 
175 SÖYLEŞİ: Yücel Bulut ile SöyleÅŸi: Sosyoloji, Oryantalizm ve Oksidentalizm
 
197 KENAR KAYIT
199 Cemil Meriç DüÅŸüncesinde Entelektüel ve Türk Entelektüelinin Serencamı I Kenan ÇaÄŸan
221 Mehmet Akif’in Gözünden Türk ModernleÅŸmesi I Ä°brahim Nacak
231 Ekonomik Ä°ktidar Biçimi Olarak Zamanın Üretimi I Selim Süleyman
 
253 HAYAT SAHNESÄ°
255 Sosyoloji Ne Kadar Dijital? “Artık Ben De Bir Fenomenim” I Dilan Beyazköy
265 Bir Åžehir Hayali I Köksal Alver
269 Su DeÄŸirmeni I M. Zeki Saka
 
283 KÄ°TAPLIK
285 Dijital Dünyada Müslüman Kalmak I Ä°lknur Ekiz
291 Gözetim Aracı Olarak Kimlik Kartları I Merve Bozalp
295 Sosyal Bilimlerde Alternatif Söylemler I Emrullah Türk
301 Toplumu Anlatmak I Yusuf Ayyıldız
 
305 ÖZETLER

320 YAZARLAR
DOSYA

Dijital Sosyoloji

Zülküf KARA

Bir “tahayyül etme” tarzı ya da alışık olduÄŸumuz dünyayı bozma giriÅŸimi olarak sosyoloji, toplumsal dünyaya metaforik aÄŸlarını atarken gündelik yaÅŸam denizinden her zaman için anlamlar çıkarmaya çalışır. Metaforların yalnızca kavramsal araçlar olmayıp aynı zamanda dünyanın nasıl olduÄŸu, ya da nasıl olabileceÄŸine iliÅŸkin yıkıcı gerçeklik imajıyla varlık kazandığı düÅŸünüldüÄŸünde dijital evrenin söz konusu metaforları daha da çoÄŸalttığını söyleyebiliriz. Sosyal medya aracılığıyla sosyolojik düÅŸünmenin, siber-zaman ve siber-mekan aralıklarında gidip gelmesiyle, dijital olana dair yepyeni bir dilin kurulması gerektiÄŸi de ortadadır

Yeni Toplumsal Bir Metin Olarak Ä°nternet

Ãœnal ÅžENTÃœRK

Bugün dünya nüfusunun çoÄŸu, sanayi sonrası deÄŸiÅŸim ve dönüÅŸümlerin belirleyicisi olduÄŸu bir toplumsal aÅŸama olan enformasyon toplumunda yaÅŸamaktadır. Enformasyon toplumu, ortaya çıkardığı yeni bir yapı ve iÅŸleyiÅŸle geçmiÅŸ benzerlerinden ayrışmaktadır. Milyonlarca bilgisayar ve cep telefonundan dünya insanlarını birbirine baÄŸlayan internet, bu toplumsal aÅŸamanın en önemli teknolojisi ve iletiÅŸim aracıdır. Bu baÄŸlamda internet ve beraberinde ilerleyen teknoloji, insan yaÅŸam ve iliÅŸkilerini deÄŸiÅŸim ve dönüÅŸüme zorlayarak yeni bir toplumsal yapı ve iÅŸleyiÅŸ ortaya çıkarmaktadır.

Dijital Dünyaya Teori Biçmek: Rizomatik Bağlantılar

Ä°brahim YÃœCEDAÄž

Günümüzü tanımlama biçimlerinden biri olan “dijital dünya” yaÅŸamımızın tüm alanlarında meydana gelen dönüÅŸümün de ifadesidir. Kozmetikten, araç alım-satımına, ayakkabıdan kitap alımına kadar dokunarak-görerek gerçekleÅŸtirdiÄŸimiz her eylem yerini internet üzerinden baÅŸka bir temas biçimine dönüÅŸtürmüÅŸtür. Banka hesaplarımızdaki milyonlarla somut olarak var olmayan ancak dijital olarak aldığımız deÄŸerli kâğıtların bir gecede birkaç katı deÄŸer kazandığı, gerçekliÄŸin hiper-gerçekliÄŸe dönüÅŸtüÄŸü, ID’ler ya da nick nameler üzerinden tanımlamaların yapıldığı ve sosyal medya platformlarında yeni kimliklerin inÅŸa edildiÄŸi 21. yüzyıl bu eksende bizlere yeni tartışma alanları açar: Somuttan bedenden veriye, mekânın ve zamanın yerinden edilmesi gibi.

Dijital Gözetim ve Yeni Medya Toplumsallığı Oyun (Game), Büyülenme (Captivation) ve Birey-Kaçlık (‘Dividuality’)

Ebru Thwaites DÄ°KEN

Uluslar arası ölçekte yapılan veri madenciliÄŸi istihbaratı milli olmaktan çıkarmış; buna binaen ulusal güvenliÄŸi korumak dijital sınırları korumaya baÄŸlı hale gelmiÅŸtir. Dijital gözetimde asker-devlet-ÅŸirket ittifakı, gözetimin gizliliÄŸi ve bunun sonucu olarak ortaya çıkan keyfiliÄŸi, ve öznenin potansiyel ÅŸüpheli olarak inÅŸası dijital gözetimde etik sorunsalı üzerinde düÅŸünmeyi gerekli kılar. Ä°lk bakışta enformasyon teknolojileri etik bir meseleyi çağırmıyor gibi görünür. Bunun bir sebebi öznenin gönüllü katılımına dayanması ve dijital platformlarda güvenlikle eÄŸlencenin bir araya gelmesidir.

Dijital Kimliği “Sınırlı” Düşünmek

Devrim ERTÃœRK

Günümüzde en önemli iletiÅŸim aracı olarak internet ve aÄŸ teknolojileri gelmektedir. Ä°nternet sahip olduÄŸu teknoloji sayesinde insanlar arasında hızlı bir iletiÅŸim saÄŸlarken, insanların internete olan raÄŸbetini arttırmaktadır. Bu tür bir yaygın ve geniÅŸ talep aynı zamanda yeni toplumsal iliÅŸkiler de üretmektedir. Sanal mekanlarda üretilen sanal toplumsallıklarda bireyin büyük ölçüde idealize edilmiÅŸ bir kimlik ve dijital profil ile oluÅŸturduÄŸu iliÅŸkiler göze çarpmaktadır. KimliÄŸin yeniden inÅŸa edilme sürecinde bireyin bir özne olarak kendi kimliÄŸini kurması, yeni iletiÅŸim teknolojilerinin bireye çok geniÅŸ bir özgürlük alanı sunduÄŸu yönünde bir algı ortaya çıkarmaktadır. Bu geliÅŸme, internetin kullanıcılarını birer özne olarak nasıl konumlandırdığı konusunu sorunsallaÅŸtırmaya deÄŸer hale getirmektedir. 

Dijital Sosyoloji ve Metodoloji: Ne Kadar Yeni, Ne Kadar Tanıdık?

Z. Nurdan Atalay GÃœNEÅž

2000lerle birlikte artan dijitalleÅŸme ile sosyal iliÅŸkiler- ekonomiden politikaya; kültürden sanata kadar- önemli deÄŸiÅŸimler geçirmiÅŸ bu deÄŸiÅŸimler sosyal bilim teorisi tarafından farklı ÅŸekiller okunmaya çalışılmıştır. Bu okumayla paralel olarak da dijital alanda oluÅŸan pratiklerin ve bilginin anlaşılmasına yönelik yeni yöntemler geliÅŸtirilmiÅŸtir. Oldukça hızlı geliÅŸen bir alan olan dijital yöntemlerin hepsi  tartışılmayacaktır. Seçilen örnekler olarak; Büyük Veri ve Dijital Etnografi üzerinde bu yöntemlerin hem önceki yöntemlerle kurdukları iliÅŸki hem de toplumsallığı anlama çabaları incelenmektedir.

Sosyal Bilim Araştırmalarında Türkiye’de Veri Etiği Politikası: Sosyal Medya Ortamlarından Veri Toplanması

Mutlu BÄ°NARK vd.

Son zamanlarda Türkiye’de sosyal bilim araÅŸtırmalarında sosyal medya ortamları üzerine yapılan araÅŸtırmalarda, özellikle bu ortamlardan kullanıcıların arayüzeydeki içerik üretimleri çeÅŸitli uygulamalarla toplanmakta, veriler çeÅŸitli ÅŸekillerde haritalanmakta, nitel veya nicel yöntemlerle analiz edilmektedir. Tüm bu araÅŸtırmalarda verinin toplanması ve kullanılmasında bazı etik sorunlar ortaya çıkmaktadır. Sosyal medya ortamlarında araÅŸtırma etiÄŸi konusu üzerine baÅŸta Association of Internet Research’ın, Ä°skandinav ülkelerindeki Etik Kurulları’nın (örneÄŸin AraÅŸtırma EtiÄŸi için Norveç Ulusal Komitesi) çeÅŸitli çalışma ve önerileri bulunmaktadır. Bu çalışma kapsamında Türkiye’de sosyal bilim araÅŸtırmalarında bir veri etiÄŸi politikasının olup olmadığı sosyal medya uygulamalarından verinin toplanması konusu özelinde ele alınmaktadır.

Voyörizm ve Teşhircilik Bağlamında Sosyal Medyanın Mahremiyet Sorunu: İnstagram ve Periscope Örneği

Yusuf YURDİGÜL - Türker ELİTAŞ

Ä°letiÅŸim teknolojilerinin mekân, beden ve meta kavramları ile olan iliÅŸkisi baÄŸlamında düÅŸünüldüÄŸünde mahremiyet konusu, voyörizmin sorunsallaÅŸtırdığı bir kavram olarak ortaya çıkmaktadır. Mahremiyet kavramının etimolojisine bakıldığında mekân konusu oldukça önemli görünür. Etimolojik olarak mahrem olanı/alanı beden üzerinden çerçeveleyen temel unsur mekândır. Kitle iletiÅŸim araçlarının mekâna iliÅŸkin
-neredeyse-sıfırlama iÅŸlevi mahrem olan bedeni tüketime dönük olarak kamusal hale dönüÅŸtürmektedir. Gözetlemek, hatta kimi literatüre göre röntgencilik anlamına gelen voyörizm kavramı da köken itibariyle yine mekâna iliÅŸkindir. BaÅŸkalarına ait olan mekânı dikizlemekten haz duymak aynı zamanda mekâna dair sınırları delip geçmenin hazzına da iliÅŸkindir. Kitle iletiÅŸim araçları bu haz sistematiÄŸinin kurulması baÄŸlamında vayor ortamlar olarak mahrem olanı/alanı tehdit etmektedir. Özellikle sosyal medya, bir rutine dönüÅŸtürmüÅŸtür.

Bir Uyarlama Denemesi: Dijital Oyunlarda Sahne

Sait GÃœLSOY

Günümüz toplumları geçmiÅŸe oranla teknoloji ile harmanlanmış bir sosyalleÅŸme sürecinde var olmaktadırlar. SosyalleÅŸme artık teknolojinin çevresinde veya içinde, onun içine doÄŸru gerçekleÅŸmektedir. Siber aÄŸlar, günümüz toplumunda yapıların var olabilmesini ve insanların eyleyebilmelerini saÄŸlayan önemli bir toplumsal boyutu oluÅŸturmaktadır. Siber aÄŸların oluÅŸturduÄŸu sanal gerçeklikler, gündelik yaÅŸama ve toplumsal hayatın pek çok boyutuna yeni uÄŸraklar sunmaktadır. Bu uÄŸraklardan birisi dijital oyunlardır.

Ä°nternet, Sosyal Medya ve Narsisizm

Vehbi BAYHAN

 Ä°nternette popüler bir araç olan sosyal medya, narsisizm kültürünü körüklemektedir.
Özellikle gençlerin aktif olarak kullandıkları sosyal medya, kendilerini teÅŸhir ettikleri
ve aynı zamanda baÅŸkalarını röntgenledikleri bir mecraya dönüÅŸmüÅŸ durumdadır. Y
veya milenyum kuÅŸağı gençleri “Ben nesli” olarak tanımlanmaktadır. Ä°nternet ve sosyal
medya bağımlılığı oranı gün geçtikçe artmaktadır. Bu çalışmada gençliÄŸin sosyal medya
kullanma alışkanlığı ile narsistik kiÅŸilik özellikleri araÅŸtırma bulguları baÄŸlamında irdelenmektedir.
SOHBET

Yücel Bulut ile Söyleşi: Sosyoloji, Oryantalizm ve Oksidentalizm

 1960’ların ortalarında, çalışmak için köyden kente göç eden iÅŸçi bir ailenin ilk çocuÄŸuyum. Babam çok küçük yaÅŸta yetim kalmış. Yedi kardeÅŸin beÅŸincisi. Ä°kinci SavaÅŸ koÅŸullarında, Türkiye’nin özellikle de kırsal Türkiye’nin yoksulluÄŸunu her boyutuyla tecrübe etmiÅŸler. Ä°lkokul diploması yoktu ama okuma yazması vardı. Annemin okuma yazması yok. Köyde doÄŸdum, kentte büyüdüm. Åžu ana kadarki ömrümün yaklaşık ¾’lük kısmını Ä°stanbul’un ilk gecekondu bölgelerinden birinde geçirdim. Türkiye’nin sosyo-ekonomik açıdan önemli bir geçiÅŸ döneminin pek çok özelliÄŸini, hem yaÅŸadığım çevre hem de üniversite öncesi öÄŸrenim hayatım itibariyle tecrübe ettim. Bugünden geriye bakınca deÄŸiÅŸim sürecinin pek çok boyutunu daha farklı deÄŸerlendirebiliyorum tabii ki. Su ÅŸebekesinin olmayışı nedeniyle bidonlarla mahalle çeÅŸmelerinden su tedarikini, çeÅŸme önlerindeki su kuyruklarını hatırlıyorum. Ä°lkokul birinci sınıfta derslerimize 10’u aÅŸkın farklı öÄŸretmen gelmiÅŸti. Gelen gidiyordu, baÅŸka okullara transfer oluyordu. Bu ikinci sınıfın sonuna kadar böyle devam etti.
KENAR KAYIT

Cemil Meriç Düşüncesinde Entelektüel ve Türk Entelektüelinin Serencamı

Kenan ÇAĞAN

Cemil Meriç, gerçek deÄŸeri öldükten sonra anlaşılabilmiÅŸ bir yazardır. Cemil Meriç doÄŸunun erdemi ile batının düÅŸüncesini birleÅŸtirmenin kaygısı içindedir. Mazlum olarak gördüÄŸü Türk-Ä°slam medeniyetinin sesi olmak ister. Entelektüel olmak demek bir anlamda insan olmak demektir ve hayatın anlamı, hakikati aramak ile ilgilidir. BatılılaÅŸma ve çaÄŸdaÅŸlaÅŸma kavramları üzerinden ortaya çıkan Türk entelektüellerini eleÅŸtiren Meriç, onların kullanmış olduÄŸu kavram kümelerinin bu ülke insanını yansıtmadığını ve kafalarının karışık olduÄŸunu düÅŸünmektedir. 

Mehmet Akif’in Gözünden Türk Modernleşmesi

Ä°brahim NACAK

Türk modernleÅŸmesi konusu sosyal bilimlerin muhtelif alanlarında, farklı baÄŸlamlarda ele alınmaktadır. Bu konu toplumsal tarihimizin önemli dönemeçlerinden birisi olması nedeniyle bilimsel açıdan incelemekle tüketilecek bir konu deÄŸildir. Biz bu makalede Türk modernleÅŸmesi konusunu Osmanlının son, cumhuriyetin ilk dönemlerine ÅŸahitlik etmiÅŸ bir ÅŸahsiyet üzerinden ele almaya çalışacağız. Aynı zamanda milli ÅŸairimiz olan bu isim, yani Mehmet Akif, sadece o döneme ÅŸahitlik etmemiÅŸ, kurtuluÅŸ mücadelesinin savunucusu ve sembolü olmuÅŸ birisidir

Ekonomik İktidar Biçimi Olarak Zamanın Üretimi

Selim SÃœLEYMAN

Teoride insanın madde karşısında, sermaye karşısındaki edilgen tutumu bir yandan zamanın paylaşımını de facto olarak dayatırken, bir yandan da analiz içerisinde görülemeyen iktidar biçimlerini saklamaktadır. Ä°ktisadi yapı içerisinde iktidar iliÅŸkilerinin biçimlendirdiÄŸi Zaman’ın insan üzerindeki aşırı baskısı tahribatını artırmaktadır. Ve bu duruma karşı daha dengeli bir yaÅŸam arayışının hem teoride hem de var olan sistem içerisinde incelenmesi için insanın yaÅŸadığı farklı zaman algılarını anlamlandırmaya ihtiyaç vardır. 
HAYAT SAHNESİ

Sosyoloji Ne Kadar Dijital? “Artık Ben De Bir Fenomenim”

Dilan BEYAZKÖY

Özellikle her an her yerde var olabilme durumu medyayı daha bir vazgeçilmez boyuta taşımaktadır. Varlığın özü Descartes’in Kartezyen ayrımından sıyrılarak medyada görünür olma, var olma ile özdeÅŸ bir hale geldiÄŸi söylenebilir. Sosyal medya ile Ä°nsan, ruh ve beden ikililiÄŸinden sıyrılarak görüntü nesnesine dönüÅŸerek, bu ikiliÄŸe son verebilmektedir. Varlığın özü artık görünen bedenin kendisidir, hipotezine dönüÅŸmektedir.

Bir Åžehir Hayali

Köksal ALVER

Nice tepe ile bir uçbeyi olduÄŸunu söyleyen daÄŸ. Üç bin metreyi aÅŸar. Bir daÄŸ silsilesinin doruklarından biri. Hemen dikleÅŸmez, yavaÅŸ yavaÅŸ, eteklerindeki tepeleri toplaya toplaya, etrafını kollarının arasına alıp öylece baÅŸ gösterir. Böylece eteklerine tutunmuÅŸ ÅŸehre bir ÅŸey söylemiÅŸ midir, bir iz düÅŸürmüÅŸ müdür acaba? Yüce ama mütevazı, yüksek ama alçak gönüllü, heybetli ama sevecen ve kuÅŸatıcı. DaÄŸ hemen baÅŸ vermez ve adeta kollarını yani tepelerini, yamaçlarını, omuzlarını yanlara doÄŸru yayarak etrafını bir güzel sarıp sarmalar. Uzar da uzar kolları; ÅŸehri, köyleri, yaylaları sarar da sarar. Åžehir ise bu durumdan ölesiye memnundur; daÄŸdan aldığı güvenle çarşı pazarını ÅŸen tutar, iÅŸine gücüne bakar, usta ellerin maharetiyle hayatı donatır.

Su DeÄŸirmeni

M. Zeki SAKA

Her mimari yapının ilk yapım tarihini iÅŸaretlemek her zaman mümkün olmuyor. Mesela ilk evi, mescidi vahyin öÄŸretmesiyle biliyoruz. Fakat su deÄŸirmeninin -elbette baÅŸka birçok yapının ve eÅŸyanın- tarihini kestirmek çok mümkün deÄŸil. Su deÄŸirmeni gibi yapıların tarihi kadar insanların deÄŸirmen yapmış olmaları baÅŸlı başına ilgi çekici bir konu olarak duruyor. Ä°nsanlar ne olmuÅŸ, nasıl olmuÅŸ da deÄŸirmen yapmayı düÅŸünmüÅŸlerdir? DeÄŸirmen yapıcısı, deÄŸirmeni tasarlarken nereden hareket ediyordu, bir baÅŸlangıç noktası var mıydı? Zihninden neler geçiyordu? Bütün bunlar aslında deÄŸirmenle insanın birbirine deÄŸen, karışan hikâyelerinin de baÅŸlangıcıdır.
KİTAPLIK

Dijital Dünyada Müslüman Kalmak

Ä°lknur EKÄ°Z

2000’lerden sonra dijitalleÅŸen dünya, yeni bir toplumsal paradigma ve yeni bir “dijital kültür” ortaya çıkarmıştır. Bilgi edinme, anlam dünyamızı oluÅŸturma, baÅŸta din olmak üzere diÄŸer deÄŸerlere dair yeni sorunların ve soruların ortaya çıkmasında, mahremiyetin dönüÅŸmesinde, toplumsal hareketlerin oluÅŸmasında bu paradigma hakimdir. Ä°nternet, televizyon artık bir kimlik edinme mekânıdır. Hayatımızın bütün aÅŸamalarında düÅŸüncelerimizden eylemlerimize, tercihlerimize, iliÅŸkilerimize kadar karar veriÅŸlerimizi bu mekânın paradigması belirliyor. Bu paradigmaya en büyük ivmeyi kazandıran ise gör(ün)mek ve algıla(n)mak ! Dijital dünyanın yeni kimlik paradigmasıyla insan hem sınırsız bir dünya görür ve algılar hem de bu dünyada görünmek ve algılanmak istemektedir

Gözetim Aracı Olarak Kimlik Kartları

Merve BOZALP

Kimlik kartları, ÅŸüphe ve güven bunalımıyla birlikte varlık kazanmıştır. Kimlik tanımlama sistemleri kabaca, uzaktan idare edilirler, karşılıklı iÅŸlevseldirler, kategoriktirler, bedensel ve davranışsal riskleri birleÅŸtirirler ve dışlayıcıdırlar. KuruluÅŸlar kiÅŸisel verilerle sürekli ve sistematik biçimde ilgilenmeye baÅŸladığında gözetimden bahsetmek mümkün hale gelir. Gözetim, kimlik tanımlama sistemlerinden çıkar. Devlet iktidarı, yurttaÅŸları saymak, izlemek ve belgelemek ile biçimlenir. Bunu da görünür kimlik kartları ile deÄŸil, görünenin altındaki veri kayıtları ile yapmaktadır.

Sosyal Bilimlerde Alternatif Söylemler

Emrullah TÃœRK

Avrupamerkezcilik sorunu sosyal bilimlerde halen en önemli tartışma alanlarından biridir. Bu sorun sosyal bilimlerin ve bilhassa sosyolojinin bir bilimsel disiplin olarak ortaya çıkışı baÄŸlamında belirleyici olmuÅŸtur. Sosyal bilimlerin Avrupamerkezci bir kuruluÅŸ süreciyle ortaya çıktığı ve daha sonrasında da bu eksende bir geliÅŸme gösterdiÄŸi gerçeÄŸi günümüzde sosyal bilimlerin doÄŸasını belirleyen en baÅŸat etkenlerden birisi olmaya devam etmektedir. Bu yüzden bilgi sosyolojisi alanında sosyal bilimlerin bu Avrupamerkezci doÄŸasını bir mesele olarak ele alıp inceleyen çalışmalar günümüzde sosyal bilimlerin yeniden yapılandırılmasında özel bir yere sahip olacaktır.

Toplumu Anlatmak

Yusuf AYYILDIZ

Ä°nsanı anlama çabası ve onun üzerinden toplumu anlama ve anlatma iÅŸi insanlığın kadim sorunlarından biridir. Ä°nsanı tanıma iÅŸi, onun içinde bulunduÄŸu sosyal çevreden ayrı düÅŸünüldüÄŸünde ortada sadece soyut ve donuk analizler kalmaktadır. Ve bu tanıma çabası sonucunda insanı ve toplumu belli baÅŸlı kuramlar çerçevesinde sınırlamayı da beraberinde getirmektedir. Ä°nsanın toplumsal hayat içerisinde dahil olduÄŸu bütün temsiller onu tanımak için belli ölçüde veriler vermektedir. Bu yüzden insan ve toplum belli bir disiplinin tekelinde açıklanamaz. Toplumu anlama noktasında yaÅŸadığımız sıkıntının temelinde de bu sınırlayıcı bakış açısı yatmaktadır.
 
Tüm Sayılar
Sosyoloji Divanı Kitaplığı
Basında Biz
Duyurular
Formlar
Satış Noktaları